Grecy na Malcie

Grecy na Malcie

Brama Greków w Mdinie
Populacja	ok. 20 rodzin (2012)[1]
Miejsce zamieszkania	Wyspa Malta (Valletta, Birgu)
Język	maltański, grecki
Religia	Grecki Kościół katolicki, kościół rzymskokatolicki, greckie prawosławie
Pokrewne	Grecka diaspora, Griko(inne języki), Majnoci, Maltańczycy
Multimedia w Wikimedia Commons

Grecy (gr. Έλληνες, Ellines; malt. Griegi) są od dawna obecni na Malcie, ślady tego mogą prowadzić w starożytność. Archipelag był intensywnie hellenizowany począwszy od III wieku p.n.e., proces, który przeplatał się z chrystianizacją Malty po I wieku naszej ery. Obecność Bizancjum została przerwana przez podbój arabski w roku 870, a ocalała społeczność grecka została zislamizowana. Chrześcijaństwo maltańskie obrządku bizantyjskiego zachowało się tylko w niektórych częściach kraju, będąc szczególnie ważne na Gozo. Grupy te stanowiły podstawę dla lokalnej gałęzi prawosławnej, odrodzonej po podbojach Normanów w latach dwudziestych XII wieku. Greckojęzyczna społeczność prawosławna, choć marginalizowana przez katolicyzm, który stał się dominującą wiarą, przetrwała do XV wieku.

Grecka imigracja została wznowiona w latach dwudziestych XVI wieku, na krótko przed osiedleniem się joannitów na Malcie. Składała się głównie z uchodźców z Imperium Osmańskiego, z których setki lub nawet tysiące uciekły z Rodos. Odtworzyli oni prawosławną kolonię, przypuszczalnie podlegającą arcybiskupstwu Ochrydy, ale także włączyli w swoje szeregi greckojęzycznych katolików obrządku łacińskiego i bizantyjskiego. W ciągu pięćdziesięciu lat, wraz z nadejściem kontrreformacji, dawna społeczność zmuszona była do połączenia się z dwiema ostatnimi. Do 1600 roku prawosławni Grecy formalnie wyrzekli się, ale w różnych udokumentowanych przypadkach nadal praktykowali swoje stare obrzędy. W obliczu tego skonsolidowana społeczność katolickich Greków porzuciła swoje tradycyjne centrum w Birgu i przeniosła się do Valletty, po czym stała się podatna na asymilację z głównym nurtem etnicznym.

W XVII wieku obecność wyznawców prawosławia została również spotęgowana przez osmańskich Greków, wziętych jako niewolnicy przez maltańskich korsarzy, z których niektórzy sami byli etnicznymi Grekami; pojawiły się również nowe fale Majnotów i Etolian. Powstała społeczność, choć niewielka, uczestniczyła w propagowaniu greckiego nacjonalizmu(inne języki) i „planu greckiego(inne języki)”. Wielu miejscowych Greków poparło także francuską okupację Malty, która poprzedzała wojnę francusko-osmańską. W okresie kolonizacji brytyjskiej przywódca maltańskiej społeczności greckiej Ioannis Papafis był sponsorem greckiej wojny o niepodległość. Grecy związani z katolicyzmem lub prawosławiem pozostawali obecni przez następne stulecia, chociaż ta ostatnia społeczność była nadal nieformalnie marginalizowana przez cały XIX wiek i obecnie stanowi niewielką mniejszość.